مدل کردن پتانسیل فرار آب در آینده ی سد تنگ دوک به خاطر انحلال

مشکل فرار آب مهمترین معضلی است که در پی و تکیه گاه های سدهای مناطق کارستی مشاهده می گردد و بطور معمول از پرده تزریق برای ممانعت یا تقلیل آن استفاده می شود. از آنجا که لایه های آهکی قابلیت انحلال دارند، این امکان وجود دارد که با گذشت زمان مجاری قبلی یا باقیمانده از تزریق پرده توسعه یابند. هدف از این مطالعه بررسی نقش انحلال و امکان افزایش میزان فرار آب در طول عمر مفید سد تنگ دوک (کوثر) با استفاده از مدل های انحلالی است. این سد بر روی رودخانه خیرآباد در نزدیکی گچساران احداث شده است. در این مطالعه از داده های تراز آب زیرزمینی در پیزومترهای محدوده سد، نتایج آزمون لوژان منطقه، نتایج مطالعات ژئوفیزیک، نتایج کیفی آب محل سد و نتایج احداث پرده تزریق استفاده شده است. برای مدل کردن از نرم افزار تخلخل دوگانه انحلالی cave استفاده شده است. ابتدا پارامترهای هیدرولیکی محیط ماتریکسی و مجاری بزرگ آبخوان مشخص گردید. در مرحله بعد با در نظر گرفتن شرایط هیدرولوژیکی حاکم بر منطقه و اعمال شرایط موجود در محل سد برای بازه زمانی 100 ساله رفتار آبخوان ارزیابی گردید. مدل برای 400 گزینه انحلالی مختلف شبیه سازی شد که در آن برای پنج مکانیسم انحلالی رایج، هشت سناریوی با عمق پرده تزریق مختلف، در حالت هایی که پارامترهای ورودی انحلالی با شرایط طبیعی محیط همخوانی دارند و حالتی که شرایط احتمالی، بحرانی را مورد نظر قرار می دهد و نفوذپذیری های مختلف برای پرده تزریق بکار گرفته شد. بررسی ها نشان می دهد که پرده تزریق باید به سنگ کف دوخته شود و نفوذپذیری کم آن تاثیر بسزایی در آب بندی دارد. همچنین توسعه مجاری در یک آبخوان بصورت هماهنگ و یکنواخت صورت نمی گیرد و مجراهای نزدیک به پرده تزریق بیشترین توسعه را دارند. با تغییر شرایط هیدروژئولوژیکی حاکم، ممکن است حجم آب بری یک مجرا تغییر کند. در سد تنگ دوک عدم طراحی پرده تزریق تا سنگ کف در خوش بینانه ترین حالت باعث فرار 154 میلیون مترمکعب در عرض واحد در مدت 100 سال خواهد شد.